Book in Polish by Janina Fras. Zarówno badacze mediów masowych, jak i przeciętni ich użytkownicy, kierujący się w komunikacji przede wszystkim zasadą minimalizowania wysiłku, muszą zawsze odwoływać się do elementarnej wiedzy o typach jednostek zawartości mediów oraz prawidłowościach ich użytkowania.

Trudność wyznaczenia granic pomiędzy poszczególnymi przekazami medialnymi czy też ustalenia swoistości typologicznej wypowiedzi złożonych nie oznacza, że należy zrezygnować w naukowej analizie zawartości mediów masowych z podstawowych kategorii typologicznych. Głównym celem niniejszej rozprawy jest wprowadzenie do głównego nurtu refleksji medioznawczej nad zawartością mediów masowych kwestii typologii przekazów medialnych i podejścia genologicznego do tych wypowiedzi. Za kluczowe zadanie genologii medialnej uznano badanie typowości możliwie najszerszego zbioru wypowiedzi w mediach masowych, zatem nie tylko — jak to dotąd czyniono — typowości przekazów stricte dziennikarskich. Rozpatrywanie poszczególnych typów wypowiedzi medialnych winno być też prowadzone wielopoziomowo, z założeniem przydatności rekonstrukcji poziomu prymarnego — abstrakcyjno-kulturowego, na którym należy sytuować prototypy gatunkowe czyli gatunki wypowiedzi.

W niniejszej rozprawie rozważono i zdefiniowano podstawowe pojęcia genologii medialnej: typ wypowiedzi medialnej, gatunek medialny, wypowiedź wielogatunkowa, wypowiedź hybrydowa i pole gatunkowe. Status pojęcia elementarnego tej subdyscypliny medioznawstwa przyznano gatunkowi medialnemu, pojmowanemu jako abstrakcyjny, stosunkowo niezłożony prototyp kulturowy. Uzasadniono także pogląd o nieprzydatności jako pojęć stricte genologicznych: programu, audycji, megagatunku, gatunku mieszanego, gatunku hybrydowego, infotainmentu i formatu.

We wprowadzeniu do analizy genologicznej przybliżono stosunkowo szeroki zestaw podejść do typowości przekazów medialnych, naukowych i nienaukowych; wskazano przy tym, że podejście specjalistów od obrotu produktami medialnymi, nazwane tu ekonomiczno-producenckim, wywiera nadmierny wpływ na współczesne pojmowanie typów wypowiedzi medialnych i ich kategoryzację, także w dyskursie medioznawczym.