Book in Polish by Justyna Dąbrowska, Iryna Manczak. Doświadczenia wynikające z relacji z interesariuszami odgrywają fundamentalną rolę w wyznaczaniu kierunków działania i rozwoju na rynku. Na podstawie przeprowadzonych badań można stwierdzić, że doświadczenia interesariuszy są kreowane na różnorodne sposoby, a ich intensyfikacja zależy od poziomu zaangażowania poszczególnych podmiotów. Parki naukowo-technologiczne oraz muzea skansenowskie wspierają kreowanie doświadczeń poprzez organizację różnorodnych wydarzeń, szkoleń oraz spotkań networkingowych. W branży hotelarskiej wskazano, że narzędziem intensyfikującym doświadczenia z interesariuszami, kreującym zaufanie i lojalność, są standardy, które gwarantują jakość, oraz poszanowanie wartości, jaką jest ochrona środowiska. Technologie również odgrywają istotną rolę we wspomaganiu doświadczeń, przyczyniając się do budowania zaufania, dzielenia się wiedzą oraz kształtowania reputacji.

Uzyskane wyniki sugerują, że działania w zakresie budowania relacji doświadczeń nie są przypadkowe, a raczej zaplanowane i ujęte, najczęściej ujęte w strategiach czy innych dokumentach operacyjnych. Ponadto przedsiębiorstwa, które wykazują ograniczone działania w zakresie budowania relacji z interesariuszami (np. branża spożywcza), często borykają się z brakiem odpowiednich strategii, które mogłyby je opisywać i kierować organizacjami w tworzeniu wartościowych doświadczeń i relacji z interesariuszami. Doświadczenia wynikające ze współpracy z interesariuszami prowadzą także do wielu pozytywnych efektów, takich jak rozwój, pozyskanie finansowania, podniesienie poziomu innowacyjności i konkurencyjności, wymiana zasobów, zmiany w strategiach organizacyjnych oraz zwiększenie efektywności operacyjnej. Pozytywne doświadczenia wzmacniają reputację przedsiębiorstwa, czyniąc ją bardziej wiarygodną, stabilną organizacyjnie i odpowiedzialną społecznie. Mogą prowadzić do większej wzrostu lojalności i lepszych wyników biznesowych. Co więcej, doświadczenia – również te o zabarwieniu negatywnym – mogą konstruktywnie wpłynąć na politykę, decyzje czy strategie organizacyjne. Przykładem takich doświadczeń posłużono się w rozdziale omawiającym przemysł ciężki, w którym krytyka ze strony innego kraju, czy organizacji ekologicznych doprowadziła do zmiany polityki środowiskowej i kierunków działania.

Podsumowując, należy stwierdzić, że doświadczenia wynikające z relacji z interesariuszami są nie tylko kluczowe dla bieżącego sukcesu organizacji, ale także wyznaczają kierunki jej przyszłego rozwoju, wpływając na wszystkie aspekty jej funkcjonowania, również w kontekście koncepcji ESG. To wskazuje, że doświadczenia wzbogacają organizacje o wiedzę, dzięki czemu mogą one uczestniczyć w procesie ciągłego uczenia się i doskonalenia, co jest cechą charakterystyczną współczesnych organizacji funkcjonujących w gospodarkach opartych na wiedzy. Ponadto te doświadczenia sprzyjają innowacyjności i adaptacyjności, umożliwiając organizacjom utrzymanie konkurencyjności na szybko zmieniającym się rynku. Wykorzystując wgląd interesariuszy, organizacje mogą lepiej przewidywać przyszłe trendy i wyzwania, zapewniając sobie długoterminową stabilność i rozwój. Jednocześnie należy również pamiętać, że doświadczenia wynikające ze współpracy mają charakter dwukierunkowy, a decyzje podejmowane przez organizacje w odpowiedzi na doświadczenia mogą mieć dalekosiężne konsekwencje, zarówno pozytywne, jak i negatywne, dlatego wymagają one szczególnej uwagi.