Polecana książka o problemach osób z upośledzeniem umysłowym w realiach współczesnego świata jest księgą pamięci o naszej Koleżance dr Grażynie Tkaczyk, która nie może już towarzyszyć osobom z upośledzeniem umysłowym w pokonywaniu barier ograniczających ich rozwój. Ma ona zatem szczególny charakter, ale jednocześnie jest po prostu książką, która dostarcza wiedzy na temat aktualnych dokonań w obszarze oligofrenopedagogiki. Kierujemy ją zatem do ogółu Czytelników, którzy zajmują się wsparciem osób z upośledzeniem umysłowym bądź przygotowują się profesjonalnie do podjęcia takiej roli, a więc do pedagogów specjalnych i studentów tego kierunku. Napisana przystępnym językiem, publikacja ta może być także źródłem wiedzy dla szerszych kręgów osób zainteresowanych problemami upośledzenia umysłowego.

Tom pierwszy ”Osoba z upośledzeniem umysłowym w realiach współczesnego świata” został podzielony na cztery rozdziały.
Pierwszy z nich zawiera teoretyczne rozważania na temat miejsca człowieka z upośledzeniem umysłowym we współczesnym świecie, możliwości jego funkcjonowania i barier je ograniczających. Autorzy czterech zamieszczonych tu tekstów szukają odpowiedzi na pytania o możliwości integracyjne tych osób, szanse, jakie stwarza dla nich edukacja, a także o ich szczególną wartość we współczesnym świecie.

Drugi rozdział wprowadza w świat przeżyć osób z upośledzeniem umysłowym oraz w przeżycia ich najbliższych, upośledzenie umysłowe jest bowiem problemem całej rodziny, przed którą w takiej sytuacji pojawiają się zupełnie nowe wyzwania.

Autorzy kolejnych tekstów poddają analizom problemy wyuczonej bezradności, radzenia sobie ze stresem, agresji i funkcjonowania w rolach społecznych osób obciążonych upośledzeniem, a także ich zdolności do autorewalidacji. Rozdział kończą teksty mówiące o przeżyciach matek, ich radzeniu sobie z opieką i rehabilitacją oraz ich lękach o przyszłość dzieci, które raczej zawsze będą potrzebowały pomocy, także wówczas, kiedy one same nie będą mogły jej zapewnić.

Rozdział trzeci książki zawiera teksty dotyczące edukacji i rehabilitacji osób z upośledzeniem umysłowym. Przedstawione tu zostały zarówno problemy kształcenia tradycyjnego, jak i formy współczesne, sukcesy pedagogów specjalnych w tym obszarze oraz bariery, które muszą oni na co dzień pokonywać. Ponadto w rozdziale tym poruszone zostały kwestie znaczenia pracy zawodowej w życiu osób z niepełnosprawnością umysłową. Ostatni rozdział poświęcony jest kontaktom społecznym osób z upośledzeniem umysłowym. Zawiera diagnozy postaw wobec nich przejawianych, mówi też o ich konsekwencjach dla społecznych interakcji oraz możliwościach ich modyfikowania. Zwrócono w nim także uwagę na oddziaływania pośrednie – rozwiązania instytucjonalne, w tym prawne.
Maria Chodkowska
Danuta Osik-Chudowolska