Rozprawa przedstawia związek kultury totalitarnej z tradycją utopii literackiej, omawia jej recepcję w Polsce lat stalinowskich, ukazuje ideologię postępu, tak ważną w komunizmie i w kulturze nowoczesnej, a także przybliża wizje historii w literaturze oraz bolszewicką koncepcję dziejów. Kultura socrealistyczna interpretowana w całości jako utopia społeczna znajduje swoje odbicie w utworach SF doby stalinowskiej, mających charakter literackiej utopii: wbrew założeniom socrealizmu odrzucającego wszelką fantastykę, science fiction znajduje tu swoją niszę.