W marcu 2012 r. Muzeum w Rybniku, przy współudziale Uniwersytetu Śląskiego, zorganizowało konferencję naukową p.t. Żydzi na Górnym Śląsku w XIX i XX wieku, celem przybliżenia tematyki żydowskiej w przestrzeni historycznej Górnego Śląska. To część projektu, który realizowała nasza placówka w dwusetną rocznicę przyznania praw obywatelskich Żydom w państwie pruskim, a tym samym na pruskim Górnym Śląsku. Jego głównym celem było ukazanie wątków żydowskich w dziejach Rybnika poprzez wystawę oraz – jako jeden z tematów – konferencję poświęconą dziejom Żydów górnośląskich. Losy Żydów rybnickich, jak i konsekwentnie górnośląskich, to nadal zagadnienie, które nie doczekało się szeroko zakrojonych badań. W wielu częściach historycznego Górnego Śląska żydowski wątek został skutecznie wymazany z dziejowego dyskursu. Czas, aby przywrócić mu miejsce w naszej pamięci historycznej. Ciągle odkrywamy kolejne aspekty, ale już dziś znacząca rola Żydów w rozwoju tej ziemi jest bezdyskusyjna. Zagadnienie żydowskiej wspólnoty religijnej w Rybniku i liczne gospodarcze wątki udziału w życiu miejskiej gminy są tu dobrymi przykładami, ilustrującymi wielkie braki w tej materii. Konferencja, która miała przybliżyć wiele istotnych tropów żydowskich została zorganizowana w marcu 2012 roku. Udało się zebrać niemal 50 referentów, reprezentujących liczne ośrodki naukowe z kraju i zagranicy. Udział przedstawicieli środowisk z Niemiec i Izraela świadczy o tym, że pomimo zorganizowania konferencji z dala od największych ośrodków badawczych udało się zgromadzić w Rybniku znanych i cenionych naukowców z różnych części świata. Różnorodność poruszanych tematów wydaje się świadczyć o wielkim za potrzebowaniu, by nie powiedzieć „głodzie” poznania. Można zaryzykować stwierdzenie, iż jest to wynik niezwykle rzadkiego podejmowania tematyki żydowskiej w perspektywie Śląska, a szczególnie jej południowej – górnośląskiej części.