Book in Polish by Joanna Grzyb, Krzysztof Krzystyniak. Książka powstała jako skrypt dla studentów kierunku Dietetyka w Wyższej Szkole Inżynierii i Zdrowia w Warszawie (WSIiZ), po serii wykładów i ćwiczeń pt. „Surowce naturalne w profilaktyce i terapii wybranych schorzeń” prowadzonych przez Autorów. Z pewnością może służyć także innym osobom zajmującym się badaniem właściwości i wpływem na organizm człowieka wybranych, ważnych związków biologicznie aktywnych, jakimi są fitochemikalia.

Zamiarem naszym było podanie dużej liczby terminów naukowych, słów-kluczy, z ich odpowiednikami w języku angielskim, celem ułatwienia odszukania pogłębionych specjalistycznych informacji na sygnalizowane tematy. Założyliśmy również, że opisy leczniczych i prozdrowotnych właściwości środków botanicznych powinny być uzupełnione podstawowymi informacjami o ich przydatności w schorzeniach zaliczanych do chorób cywilizacyjnych, globalnie dotykających setek milionów pacjentów. Wyjaśnienie właściwości leczniczych środków botanicznych wymaga znajomości mechanizmów oddziaływania danego fitozwiązku na procesy życiowe pacjenta. W tym celu zamieściliśmy podstawowe informacje o mechanizmach powstawania chorób cywilizacyjnych: otyłości, cukrzycy typu 2, schorzeń nowotworowych, chorób metabolicznych. Staraliśmy się poruszyć skomplikowane kwestie legislacyjne jakości i bezpieczeństwa surowców roślinnych, w tym również badań toksykologicznych, badań preklinicznych i klinicznych. Skrypt zawiera także wykaz nowości legislacyjnych (rejestracja „leku botanicznego”) i naukowych. Mamy nadzieję, że Czytelników zaciekawią sygnalizowane w książce nowości, dotyczące np. badań epigenomu i zegara epigenetycznego człowieka, metylacji DNA i inne. Liczne terminy specjalistyczne (słowa-klucze) są celowo zaznaczone w tekście wytłuszczoną czcionką i wielokrotnie powtarzane w celu ułatwienia wyszukania i rozszerzenia informacji w internetowych bazach danych.

Przy powszechnym obecnie internetowym dostępie do literatury świadomie ograniczyliśmy cytowanie piśmiennictwa głównie do publikacji przeglądowych i metaanaliz, w większości opartych na przeglądzie randomizowanych badań klinicznych (RCT, randomized clinical trials). Książka zawiera spis głównych słów-kluczy oraz leksykon trudniejszych terminów. Mamy nadzieję, że celowe wielokrotne powtarzanie pełnych nazw słów-kluczy nie będzie irytujące, przeciwnie – utrwali potrzebne pojęcia i definicje. Mamy też nadzieję, że książka będzie służyć jako przewodnik po skomplikowanym świecie roślinnych suplementów i ich właściwościach prozdrowotnych i leczniczych. Zapraszamy do lektury!


Autorzy: Krzysztof L. Krzystyniak, Joanna Grzyb, Warszawa 2024, ISBN: 978-83-66866-67-6