Book in Polish by Andrzej Cechnicki. Schizofrenia: proces wielowymiarowy, jest monografią badawczą, powstałą w Pracowni Psychiatrii Środowiskowej Katedry Psychiatrii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, poświęconą wynikom prospektywnych badań katamnestycznych nad przebiegiem psychoz schizofrenicznych. Temat dotyczy jednego z najważniejszych zagadnień psychiatrii klinicznej (jak przybiega psychoza schizofreniczna i czy można ten przebieg sensownie przewidywać?), podejmowanego wielokrotnie od 100 lat, choć, jak dotąd – z powodu rozlicznych zasadzek metodologicznych i koncepcyjnych – bez stanowczych konkluzji. Badanie krakowskie – dwudziestoletnia katamneza grupy chorych o dobrze zdefiniowanych i zoperacjonalizowanych właściwościach, poddanych oddziaływaniu innowacyjnego programu terapii środowiskowej (badanie typu in situ, real-time) stanowi w piśmiennictwie światowym niemal unikalną koncepcyjnie i metodycznie próbę uzyskania odpowiedzi na to nurtujące uczonych pytanie.
Przeprowadzona przez Autora krytyczna prezentacja dorobku psychiatrii na polu badań nad przebiegiem schizofrenii może być interesująca zarówno dla znawców tematu, jak i dla adeptów wkraczających dopiero w ten obszar zagadnień. Następnie Autor opisuje program badań – cele, założenia, dobór badanych, wykorzystane narzędzia oraz kontekst kliniczno-terapeutyczny, który obejmuje unikalny (krakowski), znany i ceniony nie tylko w Polsce, ale i na świecie program środowiskowego leczenia schizofrenii, a następnie charakterystykę badanej grupy 80 chorych leczonych i obserwowanych w tym programie przez 20 lat i poddawanych wielokrotnej ocenie katamnestycznej.
Wyniki badań pozwalają na dobrze udokumentowaną konkluzję, iż przebieg psychoz schizofrenicznych jest otwartym, wielowymiarowym procesem, który wprawdzie ma swoje tendencje i właściwości, ale pozostawia olbrzymie pole do działań terapeutycznych i wspierających, które mogą go modyfikować. Pozwala to kwestionować jeden z zastanych kanonów wskazujących na nieuchronność niekorzystnego przebiegu. Monografia dr. Cechnickiego stanowi znaczący krok w kierunku uzyskania sensownych klinicznie i naukowo odpowiedzi na to pytanie (prof. Jacek Wciórka)