Book in Polish by Miron Urbaniak. Leszno w latach 1832-1914. W drodze ku nowoczesności to studium średniej wielkości miasta prowincji poznańskiej w okresie zaboru pruskiego. Książka prezentuje złożony proces przemian ludnościowych i samorządowych, ukazuje też gwałtowny postęp techniczny w XIX-wiecznym mieście, prowadzący do odczuwalnej poprawy warunków socjalno-bytowych mieszkańców.

Leszno to ośrodek o wyraźnie zarysowanej funkcji administracyjnej, którego podstawy dobrobytu uzupełniał dodatkowo garnizon wojskowy oraz rozbudowane zaplecze edukacyjne. Rosnąca liczba ludności sprzyjała procesowi inwestycyjnemu zarówno w sferze budownictwa mieszkaniowego, jak i użyteczności publicznej, rozwijał się węzeł kolejowy oraz charakterystyczny dla miast Wielkopolski przemysł rolno-spożywczy. To sprawiało, że proces przeobrażeń krajobrazu kulturowego postępował niezwykle wyraźnie, przybierając gwałtownie na sile na przełomie XIX i XX wieku. Jednym z efektów tego zjawiska była konfrontacja z rodzącą się prowincjonalną służbą ochrony zabytków, innym – opracowanie generalnego planu zabudowy miasta przez ówczesną sławę wśród niemieckich urbanistów – Hermana Josepha Stübbena. W proces tych zmian włączały się też aktywnie pruskie władze municypalne, które publiczny grosz inwestowały mi.in. w oświetlenie gazowe, elektrownię, nowoczesny system wodociągowy, w końcu też w centralną kanalizację. Jej budowa w przededniu I wojny światowej stanowiła ukoronowanie komunalnej działalności inwestycyjnej, wyrwała Leszno ostatecznie z XIX i wprowadziła w XX stulecie.